به گزارش خبرگزاری «حوزه» آیت‌الله سیدمحمد غروی در جلسه درس اخلاق در دانشگاه ادیان و مذاهب، مهم‌ترین تکلیف انسان در رابطه با تهذیب نفس را محاسبه و مراقبه نفس دانست و اظهارداشت: تنها با محاسبه نفس است که انسان می‌تواند ارزش‌های اخلاقی را در درون خود پرورش داده و در جهاد نفس که بزرگ‌ترین جهادهاست موفق شود.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه، هواهای نفسانی را دشمن داخلی انسان خواند و گفت: شناخت دشمن داخلی از دشمن بیرونی انسان سخت‌تر است، چراکه این دشمن‌ها که شامل خواسته‌های مادی و نفسانی است، گاه انگیزه‌های معنوی ما را نیز معطوف خود می‌کند.
وی در ادامه درباره نحوه شکل‌گیری هواهای نفسانی در انسان خاطرنشان کرد: انسان از بدو تولد با خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها آشنا می‌شود و پیش از آنکه شخصیت معنوی خود را شکل دهد این نیازها او را وابسته به خود می‌کند و این کار دشواری است که با وابستگی به این‌ها در قالب جهاد نفس مقابله کنیم چون بدن ما به این نیازها وابسته است.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه درباره منشأ این هواها افزود: شری در وجود ذاتی انسان نیست و همه این نیازها برای تکامل انسان لازم است، اما جهاد نفس یعنی اینکه ما درواقع از وابستگی زیاد به این نیازها که دشمن داخلی ما هستند خودداری کنیم.
آیت‌الله غروی در مقایسه ابعاد وجودی انسان با سایر موجودات گفت: ابعاد وجودی انسان مشترکاتی با نباتات و حیوانات دارد، ولی انسان برای رسیدن به کمال باید رفتارهایش از اراده‌ای صحیح و اراده‌اش نیز از انگیزه‌ای بالا و تفکری صحیحی نشات گرفته باشد و تمام این‌ها باید انسان را به قرب خدا نزدیک کند.
استاد حوزه درباره انگیزه کارهای انسان نیز گفت: انگیزه رفتارهای متعارف زندگی انسان باید معنوی باشد و الا اگر ما تنها به این دلیل که گرسنه هستیم غذا بخوریم تفاوتی میان انسان و نباتات و حیوانات نیست.
آیت‌الله غروی اضافه کرد: انگیزه انسان باید تعالی روحی، معنوی و قرب به خدا باشد و این را توجه داشته باشد که این جهان و نعمت‌های آن را آفریننده‌ای است که انگیزه انسان در هر کاری باید از آن خالق نشات بگیرد تا در جهت کمال وی عمل کند.
عضو جامعه مدرسین افزود: انسان باید به گذشته و آینده خود توجه کند و تمام اعمالش در جهت کمال انسانی باشد و تمام قوای انسانی نیز باید در همین مسیر به خدمت گرفته شود، البته انسان در این مسیر راه سختی در پیش دارد و تشخیص خیر و شر به همین راحتی نخواهد بود، به نحوی‌که گاه عملی به‌ظاهر نیک با انگیزه‌های مادی و غیرمعنوی انجام می‌شود.
آیت‌الله غروی در ادامه با بیان حدیثی از امام علی (ع) درباره ماهیت نفس اضافه کرد: انسان به هر سمتی حرکت کند نفس او نیز به همان سمت خواهد گرایید و اگر راه انتخابی او راه شر باشد تا بدان جا می‌تواند پیش برود که دیگر نیازی به تشویق نفس اماره نیز نداشته باشد. مثلاً فردی که با از دست دادن مقامی دنیایی دچار افسردگی می‌شود به خاطر آن است که در ابتدا باانگیزه الهی در این مقام کارنکرده است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه، نفس انسان را دارای لایه‌های مختلف دانست و افزود: گاه در ظاهر ما نیتی الهی از کاری داریم، اما درواقع وقتی به لایه اصلی انگیزه‌هایمان توجه کنیم مادی هستند.
آیت‌الله غروی بابیان مثالی در این زمینه افزود: وقتی به فردی تبلیغ درراه اسلام در چند جای مختلف پیشنهاد می‌شود و او از بین آن‌ها به انتخاب بهترینش دست می‌زند درواقع انگیزه‌های مادی را بر معنوی ترجیح داده هرچند که همه آن‌ها به نام تبلیغ دین و در ظاهر عملی در راستای دین است.
وی در پایان راه‌حل تمام این مسائل را تنها اخلاص در عمل از راه محاسبه لحظه‌به‌لحظه نفس عنوان کرد.
